Bohater tamtego września

Dziś rano słuchacze Radia Kielce usłyszeć mogli kilkunastominutową audycję poświęconą majorowi Dobrzańskiemu-Hubalowi. Program został nadany w ramach cyklu "Bohaterowie tamtego września", a jego współautorem jest dr Marek Jedynak z Delegatury IPN w Kielcach. 

Nagrania można wysłuchać tutaj.

Niewątpliwym atutem audycji jest wykorzystanie relacji mniej znanych szerszemu gronu odbiorców. Szczególnie cenne pod tym względem są wspomnienia kpt. Bronisława Lubienieckiego, który Majora zapamiętał jako wesołą, inteligentną osobę, w dodatku z zacięciem społecznikowskim. Cieszę się również, że autorzy sięgnęli po relację ppor. Witolda Krasickiego, dzięki której wiadomo, jak naprawdę przebiegało rozwiązanie 110. rezerwowego pułku ułanów pod koniec września '39. Wynika z tego, że twórcy przygotowali się do nagrania.

Szkoda natomiast, że w audycji nie padło ani jedno słowo o Okręgu Bojowym Kielce. Przystąpienie do tworzenia siatki konspiracyjnej było jedną z pierwszych czynności, jakimi zajął się Hubal po podjęciu decyzji o pozostaniu w kraju. Zorganizowanie zaplecza zbrojnego było dla niego znacznie ważniejsze niż prowadzenie bieżącej walki zbrojnej. Z tym czekał do alianckiej ofensywy i starał się do niej przygotować. Tymczasem w audycji pada zdanie o "prowadzeniu kilkumiesięcznych zmagań z oddziałami okupacyjnymi". Jak wielokrotnie podkreślałam na blogu, Hubal unikał starć z Niemcami, a w całej historii Oddziału Wydzielonego WP możemy zanotować niemal pięciomiesięczny okres (listopad '39 - marzec '40), w którym nie doszło do żadnej walki z okupantem! Słuchając "Bohaterów..." można więc odnieść błędne wrażenie, że Hubal nieustannie walczył z Niemcami, co ściągało na polskie wsie koszmar pacyfikacji. To jednak dość krzywdzące dla Hubala uproszczenie.

W programie pojawia się też kilka drobnych błędów merytorycznych, nie wpływają one jednak na ogólną jego wartość. Zamieszczam ich sprostowanie już bardziej z "kronikarskiego obowiązku":
* w czasie Igrzysk IX Olimpiady w Amsterdamie (1928 r.) mjr Dobrzański był jedynie zawodnikiem rezerwowym w konkursie championatu konia (dzisiejsze WKKW);
* we wrześniu '39 szukał najpierw przydziału w Warszawie, potem Hrubieszowie i dopiero udał się do Białegostoku i Wołkowyska;
* liczebność Oddziału Wydzielonego wynosiła w szczytowym momencie nie 320, a 250 żołnierzy (wg dziennika oddziału w zbiorach Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa "Nila" w Krakowie)
* Henryk Ossowski ("Dołęga"), myli się, mówiąc, że Hubal otrzymał postrzał w brzuch. Ze zdjęć niemieckich wynika jasno, że Major został ranny w klatkę piersiową.

Przy okazji słuchania relacji Ossowskiego, odnoszę wrażenie, że bezsensownie tracił czas na przesłuchiwanie wartownika Niemcy od wielu dni byli na tropie Oddziału, ich obecność w zagajniku nie była niczym zaskakującym. Być może gdyby wcześniej obudził Majora wydarzenia potoczyłyby się zupełnie inaczej...